Εαν από τους γονείς πολλές φορές το παιδί βιώνεται ως κάτι απόλυτα δικό τους, ο έφηβος έρχεται να δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα, συχνά πολύ πιο δύσκολη, όπου οι γονείς καλούνται να συνυπάρξουν με έναν “ξένο”. Πρόκειται για αυτόν τον περίεργο συγκάτοικο που κλείνεται με τις ώρες στο δωμάτιό του, απαντάει μονολεκτικά στις ερωτήσεις, εκρήγνυται, αλλάζει, μεταμορφώνεται και επεκτείνεται σωματικά, διανοητικά και συναισθηματικά, πολλές φορές τόσο απότομα που ακόμα κι ο ίδιος ξαφνιάζεται και τρομάζει.
Πολλές φορές η σωματική ανάπτυξη προηγείται της εσωτερικής. Άλλες φορές μπορεί να συμβεί το αντίστροφο. Όλα είναι ασύμβατα και ανάκατα στον ψυχισμό του εφήβου, κάτι που συχνά αποτυπώνεται και στο δωμάτιό του, στη σχολική του απόδοση, στη διάθεσή του, στις σχέσεις του με τους συνομιλήκους και κυρίως στη σχέση με τους γονείς. Η μη γραμμικότητα της ζωής αποκαλύπτεται στον έφηβο σε όλο της το μεγαλείο μέσα από το ίδιο του το σώμα και τον συναισθηματικό του κόσμο. Το πόσο θα καταφέρει να συμφιλιωθεί με αυτή τη νέα εμπειρία του εαυτού του και του κόσμου που τον περιβάλλει, να αντιληφθεί αυτά που του συμβαίνουν και να τα εξισορροπήσει ανάμεσα στο εκκρεμές της παρόρμησης και της χαλιναγώγησης, θα επηρεάσει τη μετέπειτα ζωή του σε μεγάλο βαθμό.
Όσο ξένος είναι για την οικογένεια τόσο είναι και για τον ίδιο του τον εαυτό. Βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο, όπου πρέπει να αφήσει κάτι πίσω του (την παιδική ηλικία) για να ανακαλύψει ποιος θέλει να είναι. Είναι ακριβώς πάνω στη στροφή, στο σημείο που ακόμα δεν μπορεί να διακρίνει τη θέα που τον περιμένει και πολλές φορές στον φόβο ότι τον περιμένει κάτι σκοτεινό και απ-αίσιο αποφασίζει να εγκατασταθεί σε αυτό το σημείο, ή να τρέξει προς τα πίσω. Στην προσπάθειά του να διεκδικήσει μια αυτονομία σκέψης και ύπαρξης κύριο εμπόδιο αποτελεί η ίδια του η νοσταλγία για κάτι οικείο και ασφαλές, κάτι γνώριμο και ίσως πιο ανέμελο.
Μπορεί όμως αυτή την αόρατη θέα να την φανταστεί, να την χτίσει, να την απορρίψει και να την ξαναδομήσει μέχρι να γίνει δικιά του. Πολλοί έφηβοι που έρχονται σε θεραπεία, ουσιαστικά χρειάζονται βοήθεια να ξαναβρούν τα βήματά τους προς αυτόν τον τόπο - τον δικό τους - εκεί όπου υπάρχει γόνιμο έδαφος για την υποκειμενοποίηση, την ενηλικίωση και τη δημιουργία μιας προσωπικής ταυτότητας. Εκεί όπου γινόμενοι ο εαυτός τους μπορούν να σχετιστούν και με τον “άλλον”. Πολλές φορές οι έφηβοι νιώθουν ότι αυτό που πάνε να γίνουν δεν θα είναι αρκετα ικανοποιητικό για την οικογένεια και κατ’επέκταση για την κοινωνία. Ίσως γι' αυτό και είναι πιο επιρρεπείς σε συνταγές ντυσίματος, συμπεριφοράς και συνηθειών; για να ανακουφίσουν μια διαρκή απειλή μοναξιάς και απαξίωσης από τους άλλους. Δυστυχώς αυτή η ισοπέδωση της ατομικής έμπνευσης και έκφρασης συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό και με το σχολικό σύστημα. Αυτός ο συνδυασμός πολλές φορές μπορεί να αποβεί μοιραίος για την εξέλιξη της δημιουργικότητας στον έφηβο. Κατά την άποψή μου εαν το παιδί είναι ένας πρωτόλειος “καλλιτέχνης”, ο έφηβος είναι ο “καλλιτέχνης” που ανακαλύπτει τον κόσμο της σύνθεσης, έναν κόσμο ναι μεν πιο απαιτητικό αλλά σίγουρα πιο πλούσιο.
Η ψυχοθεραπεία εφήβων στοχεύει στο να διευκολύνει τη πορεία τους προς την υγιή και δημιουργική αυτοπραγμάτωσή τους. Ο ψυχοθεραπευτής καλείται να “αντέξει” μαζί με τον έφηβο τα έντονα και ακραία πολλές φορές συναισθήματά του, το χάος και τη σύγχυση, τη μοναξιά και την ευαλωτότητά του, να επιμείνει και να υπομείνει μαζί του και κυρίως να πραγματώσει μέσα από την ίδια την ψυχοθεραπευτική συνθήκη πως το “δεν ξέρω” είναι το μόνο που οδηγεί στη γνώση.
Comments